Jeżeli zapytamy kogoś o podanie poety związanego z ziemią chełmską najczęstszą odpowiedzią będzie Mikołaj Rej. Ale przecież nie mógł być jedynym pisarzem na przestrzeni dziejów, który miał związek z Chełmszczyzną.
Henryk Sienkiewicz jako wieloletni podróżnik może kojarzyć się z wieloma miejscami, ale raczej nie z ziemią chełmską. Jednak w czasach swojej młodości, jak podaje Kazimierz Janczykowski, Sienkiewicz przyjeżdżał często do Wojsławic w odwiedziny do przyjaciela, hrabiego Witolda Poletyły. W prywatnych zbiorach rodu Poletyłów znajduje się zdjęcie przedstawiające hrabiego wraz z Sienkiewiczem na polowaniu.
Henryk Sienkiewicz tylko bywał na ziemiach chełmskich. Więcej z wspólnego z naszą małą ojczyzną miał Władysław Reymont. Przybył do Chełma w trakcie prześladowań unitów przez władze rosyjskie w 1909 roku. Pełnił tu rolę korespondenta „Tygodnika Ilustrowanego”. Jak napisano w wydaniu 27/291 z 1909 roku celem Reymonta było zbadanie nastrojów ludności miejscowej oraz zwrócenie uwagi Europy na złą sytuacje chełmian. Opis tych wydarzeń zebrał później w książce „Z Ziemi Chełmskiej. Wrażenia i notatki”. Jak istotne było to dla niego dzieło wskazuje fakt, że jego nazwa znalazła się na płycie nagrobnej autora „Chłopów”. Władysław Reymont był tak ważną osobą dla ziemi chełmskiej, że w przyszłości poświęcimy mu cały artykuł.
W trakcie tych samych wydarzeń do Chełma przybyła Maria Konopnicka. W jednym ze swoich wierszy tak napisała o sytuacji, która panowała w naszym mieście:
Chełmie, miasto podparte nieszczęść swoich górą,
Jakżeś mi czarną w oczach pokryło się chmurą,
Kiedym żałości pełna i wstydu, i trwogi,
Jakbym w dom zadżumionych wchodziła w twe progi
Kolejną osobą związaną z Chełmem był Stanisław Brzozowski – poeta, filozof urodzony w okolicach Chełma, a obecnie zapomniany. Był jedną z czołowych postaci nurtu zwanego Młodą Polską. Wśród chełmian cieszył się popularnością szczególnie podczas Dwudziestolecia Międzywojennego. Na twórczość Brzozowskiego powoływały się miedzy innymi takie osoby jak: Czesław Miłosz, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Jan Paweł II.
Bibliografia:
- Zbigniew Okoń; Chełmskie Drogi Pisarzy w: Chełm Nieznany ♦ Ludzie ♦ Miejsca ♦ Wydarzenia , pod red. Beaty Jarosz.
